Voorbeelden en aanwijzingen afkoppelen regenwater

Rechtstreeks infiltreren in de tuin

Heeft u een grote tuin en wilt u liever geen extra voorziening aanbrengen, dan is het vrij in de tuin laten stromen en infiltreren van het regenwater de beste oplossing Het regenwater wordt rechtstreeks van het dak afgevoerd naar een ruime plek in uw tuin. Zaag hiertoe de regenpijp af, vang het regenwater op in een gootje en laat het naar de bezinkplek stromen. De bezinkplek is tevens de berging. Als het hard regent zal daar tijdelijk water blijven staan. Voorwaarde bij infiltreren op deze manier is wel dat uw tuin een voldoende waterdoorlatende bodem heeft op de plek waar het regenwater uitstroomt, bijvoorbeeld van zand of grind. Verder dient uw tuin vlak te zijn, zodat bij hevige regenval het water niet naar uw buurman of naar de openbare weg stroomt. Vuistregel bij deze methode is: voor elke m2 vlakgemeten dakoppervlak hebt u een halve m2 tuinoppervlak nodig met een verlaging van 5 tot 7 cm. Voor een nauwkeuriger bepaling is een inschatting van de infiltratiecapaciteit nodig. Raadpleeg hiervoor de stap-voor-stap uitleg voor het uitvoeren van een infiltratietest.

Afzagen van de regenpijp 

Graaf de regenwater-afvoer vrij tot een diepte van dertig centimeter. Zaag de afvoer recht af en sluit de buis die in de grond achterblijft met een deksel af. Op de regenwaterafvoer kunt u een bochtstuk plaatsen. De hoogte waarop hangt ervan af of u het water via een goot of via een ondergrondse buis afvoert. Ook kan onderaan de buis een afkoppelsteen worden gelegd (zie foto rechts).

Aanleg van een goot 

Door het regenwater af te voeren via een goot blijft het zichtbaar, is het gemakkelijk te onderhouden en wordt bovendien een speels element aan de tuin toegevoegd. Voor het maken van een goot kunt u verschillende materialen gebruiken, zoals klinkers of granietkeien. De goot moet met minimaal twee centimeter per meter aflopen richting de infiltratieplaats. 

Zet de stenen in cement vast (zie dwarsdoorsnede)! 

Zandcement-laag 10 cm dik

 

Let op: Om vochtproblemen bij de woning te voorkomen is het van belang een minimale afstand van één meter aan te houden tussen de infiltratieplaats en de gevel!

Waterdoorlatende bestrating

Terrassen en opritten kunnen worden uitgevoerd met stenen die via openingen in of tussen de stenen het regenwater doorlaten naar de ondergrond. Er zijn betonklinkers met uitsparingen aan de randen in allerlei kleuren en formaten in de handel. Een andere optie zijn grasbetonstenen en overrijdbare kunststof platen. Het is belangrijk dat de bestrating nagenoeg vlak ligt en dat er onder de stenen een vlijlaag aanwezig is van poreus materiaal. Gebroken vulkanisch gesteente is zeer geschikt, maar gebroken grind werkt ook. De porositeit van het materiaal bepaalt hoeveel regenwater er kan  worden geborgen in de vlijlaag. 

Aandachtspunten

• Is er een bladvang in de regenpijp(en) aangebracht?
• De voegen/openingen van de stenen alleen vullen met waterdoorlatend materiaal
• Niet afkoppelen bij volledig zinken of koperen daken
• Er mag alleen schoon regenwater lozen op de bestrating (dus geen wastafel, douche, schrobputje e.d.)

Onderhoud

• Regelmatig vegen om te zorgen dat de voegen niet dichtslibben. Mocht dit toch gebeuren dan kunnen de voegen worden leeggezogen.

Kosten

• Erg afhankelijk van materiaalkeuze

Ondergrondse infiltratie

Infiltreren met behulp van een grindkoffer

Wilt u het infiltreren van water een bijzondere plaats in uw tuin geven, dan is een grindkoffer een voor de hand liggende keuze. Een grindkoffer moet voldoende groot zijn en enigszins verdiept worden aangelegd. Voordat het grind wordt gestort is het handig eerst worteldoek aan te brengen om vermenging van grond en grind te voorkomen. Als u uitgaat van het hiernaast aangegeven formaat, kunt u de lengte van de grindkoffer berekenen door het dakoppervlak door tien te delen. Bij 50 m2 dakoppervlak moet de grindkoffer dus een lengte van vijf meter hebben. In de meeste gevallen is er sprake van een afvoer aan de voor- en achterzijde! Twee grindkoffers van tweeënhalve meter lengte zijn dan toereikend. Een grindkoffer kan overigens ook volledig ondergronds worden gemaakt door de bovenzijde met worteldoek af te dekken. Het regenwater wordt bij voorkeur met een verdeelinrichting (een buis met gaatjes) in de grindkoffer gebracht en zo verdeeld.

Aandachtspunten

• Is er een bladvang in de regenpijp(en) aangebracht?
• Is er een zandvang of regenton voor de infiltratievoorziening geplaatst?
• Heeft u filterdoek om het grind aangebracht?
• Minimale afstand van de infiltratievoorziening tot de gevel moet 1 meter bedragen en tot bomen 2 meter.
• Niet afkoppelen bij volledig zinken of koperen daken
• Er mag alleen schoon regenwater aangesloten op de infiltratievoorziening (dus geen wastafel, douche, schrobputje e.d.)
• Zorg bij een ondergrondse grindkoffer voor een controle-en inspectiemogelijkheid zoals een T-stuk met afsluitdop. Hierdoor kan de verdeelbuis ook worden schoongemaakt.

Voorbeeld van een speelse grindkoffer

Onderhoud

U dient eenmaal per jaar de zandvang leeg te halen. Als er geen zandvang aanwezig is moet het grind worden vervangen of gewassen als u merkt dat de grindkoffer minder goed gaat werken.

Kosten

• Anti-worteldoek: vanaf € 2,00/m2 • Grind: vanaf € 110,00/ton incl. bezorging
• Leveranciers: zie pagina 16

Infiltreren met behulp van een infiltratiekrat 

Heeft u een kleine tuin of wilt u geen zichtbare wijzigingen aanbrengen? Dan is een infiltratiekrat de aangewezen oplossing. U moet de krat minimaal dertig centimeter onder de grond aanbrengen. De regenwaterafvoer kunt u met een pvc-buis op het krat aansluiten. Tijdens een regenbui komt het water in de holle ruimtes van de infiltratiekrat terecht, waarna het langzaam in de grond kan zakken. Om inspoeling van grond tegen te gaan wordt de krat omhuld met anti-worteldoek. Als er regenwater van bestrating op de krat loost, is het belangrijk om tussen de krat en de afvoer een zand/bladvang te plaatsen (foto links). Als er alleen dakwater op loost, kan worden volstaan met een bladvang in de regenpijpen (foto rechts). 

Een regenton is overigens ook een uitstekende zand- en bladvang.

Vuistregel is dat voor elke m2 afgekoppeld dakoppervlak 15 liter bergingscapaciteit nodig is. Bij een dakoppervlak van 50 m2 moet het bergingsvolume dus 750 liter zijn. In de beschreven situatie komt het aantal benodigde kratten uit op drie stuks van 250 liter. Voor een nauwkeuriger bepaling is een inschatting van de infiltratiecapaciteit van de bodem nodig (zie pagina 14 en 15).

Aandachtspunten

• Let er bij het aanbrengen van de kratjes op of er plaatselijk geen klei of leem zit
• Boven de kratjes moet minstens 30 centimeter grond liggen.
• Is er een bladvang in de regenpijp(en) aangebracht?
• Is er een zandvang of regenton voor de infiltratievoorziening geplaatst?
• Heeft u filterdoek om de kratjes aangebracht?
• Is rondom de kratjes schoon zand aanbracht (pas op voor scherpe stenen)?
• Minimale afstand van de infiltratievoorziening tot de gevel 1 meter en tot bomen 2 meter.
• Als er kelders onder het huis zijn moet u een afstand aanhouden van drie tot vier meter.
• Niet afkoppelen bij volledig zinken of koperen daken
• Er mag alleen schoon regenwater zijn aangesloten op de infiltratievoorziening (dus geen wastafel, douche, schrobputje e.d.)
• Zorg voor een controle- en inspectiemogelijkheid zoals een verticale buis die vanaf de oppervlakte bereikbaar is. Hierdoor kan de infiltratiekrat zo nodig ook worden schoongemaakt.

Onderhoud

• U dient eenmaal per jaar de zandvang leeg te halen.

Kosten

• Anti-worteldoek: vanaf € 2,00/m2 • Infiltratiekrat: vanaf € 100/krat van 300 liter
• Zandvangput + bladafscheider: vanaf € 65/stuk • Bladafscheider: vanaf € 25/stuk
• Leveranciers: zie pagina 16

Benutting van regenwater

Regenton 

Het infiltreren van regenwater kunt u combineren met het plaatsen van een regenton. Het water wordt dan opgevangen in de regenton en stroomt van daaruit naar de infiltratievoorziening of in de tuin. Voordeel is dat de regenton ook dient als blad- en zandvang en dat u het regenwater kunt gebruiken om planten water te geven en de ramen te wassen. 

Regentonnen komen alleen in aanmerking voor subsidie als ze niet op het gemengde riool overlopen.

Regenwaterhergebruiktank 

Een heel andere mogelijkheid om regenwater op een goede manier te benutten is de regenwater-hergebruiktank (of -zak). Regenwater wordt in de tank opgevangen en binnen de woning gebruikt voor de wc-spoeling en de wasmachine. Het aanleggen van een regenwaterhergebruiktank in of bij bestaande woningen is echter ingrijpend en duur. Een compleet systeem kost enkele duizenden euro’s en komt alleen in aanmerking voor subsidie als de tank niet op het gemengde riool overloopt.

Aandachtspunten

• Regenwater is chemisch en bacteriologisch niet schoon en moet daarom strikt gescheiden worden gehouden van de drinkwaterleiding.

Bodemfilter

Een bodemfilter bestaat uit een organische stof- en lutumhoudende (kleihoudende) toplaag waarin verontreinigingen zich binden. Aanbevolen wordt om een bodemfilter aan te leggen van 0,3 – 0,5 m dikte met een lutumgehalte (kleigehalte) van 3 tot 5% en een organische stofgehalte van 2 tot 4%. Indien organische stof wordt toegevoegd, dient dit te gebeuren in de vorm van stabiele humus die goed gecomposteerd is, omdat ‘verse’ organische stof (amorfe humusdelen) gemakkelijk uitspoelt en dus ook de hieraan gebonden verontreinigingen. De afvoer van het water kan door onder deze laag een zandlaag, gescheiden door geotextiel, aan te brengen. In de zandlaag zorgen drainageleidingen voor het verzamelen van het gefilterde water.

Opbouw van een bodem-passage

Hoeveel materiaal en ruimte heb ik nodig?

Het regenwater kan zowel bovengronds als ondergronds geïnfiltreerd worden. Voor bovengrondse infiltratie geldt als vuistregel: voor elke m2 vlak gemeten oppervlak heeft u een halve m2 tuinoppervlak nodig met een verlaging van 5 tot 7 centimeter.

Bij ondergrondse infiltratie kijkt u eerst, om wateroverlast en vochtproblemen te voorkomen, naar de grootte van de berging die u moet maken. Dit hangt af van hoeveel water de grond per dag kan opnemen en doorlaten. Onderstaand vindt u een instructie hoe u deze infiltratiecapaciteit of doorlaatbaarheidsfactor van de grond kunt bepalen. In de onderstaande tabel staat hoeveel liter berging per m2 afgekoppeld oppervlak nodig is bij welke infiltratiecapaciteit van de grond.