Maak kennis met de gemeente: verhuizingen

Bij de gemeente verwerken we elk jaar zo’n 8.700 verhuizingen. De collega’s van verhuizen (Burgerzaken) kunnen het proces dromen. Of is het niet zo makkelijk als het lijkt? In deel vier van de serie 'Maak kennis met de gemeente' interviewen we hierover Karin en Esmee* van de afdeling Burgerzaken!

Eerlijkheid duurt het langst

Iedereen doet het minstens één keer in zijn of haar leven: verhuizen. De een woont zijn hele leven in dezelfde gemeente en kent de buurt op zijn duimpje. De ander krijgt om de paar jaar weer de kriebels om een nieuwe woonplaats uit te proberen. Een verhuizing geef je altijd door. Dat lijkt heel logisch, maar in de praktijk komt het wel eens voor dat een verhuizing niet wordt gemeld. Wat gebeurt er dan? Karin*: “Meestal komen we daar pas achter als iemand anders zich op hetzelfde adres aanmeldt. Als we dat zien, proberen we eerst contact op te nemen met de persoon die zich volgens ons niet heeft uitgeschreven. We proberen diegene dan zover te krijgen om de verhuizing alsnog te melden. Krijgen we hem of haar niet te pakken? Dan doen we nog een extra controle en passen we daarna de gegevens handmatig aan in de Basisregistratie Personen (BRP). In dat geval krijgt degene die zijn/haar verhuizing niet gemeld had een boete.” 

Wat is de Basisregistratie Personen (BRP)?
De Basisregistratie Personen (BRP) is een databank met persoonsgegevens van personen die in Nederland wonen of gewoond hebben. Het gaat om gegevens als een naam, Burgerservicenummer (BSN), geslacht, geboortedatum, geboorteplaats en adres. De Nederlandse overheid heeft deze gegevens nodig om bijvoorbeeld een paspoort, identiteitskaart of rijbewijs te kunnen maken. Of om te weten wie mag stemmen bij de verkiezingen. Ook kunnen Nederlandse overheidsorganisaties aan de hand van deze gegevens contact met u opnemen.

Meer weten? Kijk op op de site van de Rijksoverheid. 
 

Van levensbelang

Die boete geven we niet om mensen te pesten. Vraag het een willekeurige medewerker van Burgerzaken en je komt al snel tot de conclusie: de BRP is heilig. Oftewel: de BRP moet kloppen. Waarom controleren jullie hier zo streng op? Esmee*: “Voor ons is het onmogelijk om te weten of een inwoner een verhuizing per ongeluk niet heeft doorgegeven of expres. Soms schrijven mensen zich bewust niet uit om bijvoorbeeld een bepaalde toeslag te blijven ontvangen. Maar als er inmiddels iemand anders op dat adres woont, kan diegene daardoor geen toeslag krijgen. Je kunt iemands inkomen en leven dus enorm beïnvloeden. Daarom doen wij er alles aan om ervoor te zorgen dat de BRP klopt.” 

Digitaal of fysiek?

Vroeger moest je altijd naar de Stadswinkel toe als je wilde verhuizen. Tegenwoordig hoeft dat niet meer en kun je je verhuizing meestal makkelijk digitaal doorgeven. Toch moet je soms nog naar de Stadswinkel toe. Karin: “Wij vragen soms aan de inwoner om naar de balie te komen omdat dat moet van de wet. Bijvoorbeeld bij verhuizingen van of naar het buitenland. Als een gezin vanuit het buitenland terug naar Nederland verhuist, vragen we het hele gezin om naar de balie te komen. Als een gezin juist vanuit Nederland naar het buitenland verhuist, is een fysiek bezoek alleen nodig als niet het hele gezin mee verhuist. Dan vragen we alleen aan degene die verhuist om naar de balie te komen. En soms is de reden ook heel simpel: omdat mensen het fijner vinden om naar ons te komen.” 

Binnen Nederland

Om uit te leggen hoe een verhuizing er achter de schermen aan toe gaat, beginnen we met de meest voorkomende situatie: iemand verhuist binnen Nederland. Welke stappen komen hierbij kijken? Esmee: “Verhuizingen binnen Nederland kunnen zowel fysiek als online worden doorgegeven. Je geeft een verhuizing altijd door aan de gemeente waar je naartoe verhuist. De gemeente van je nieuwe woonplaats, geeft de verhuizing dan door aan de gemeente waar je eerst woonde. Als een inwoner naar de balie komt om een verhuizing naar Sittard-Geleen door te geven, beginnen we met een controle van het paspoort of identiteitsbewijs. Bij een online aangifte vindt die controle automatisch plaats via DigiD. Daarna controleren we het huur- of koopcontract op geldigheid. Als alles klopt, geven we de verhuizing aan in ons systeem. Onze BRP-afdeling voert dan nog een extra controle uit voordat ze het officieel in het BRP aanpassen. Dat lijkt misschien onnodig, maar het is juist goed dat zulke belangrijke veranderingen niet in de handen zijn van één persoon.”

Dubbele bescherming

Als je een verhuizing doorgeeft, komen daar bepaalde regels bij kijken. Zo mag je een verhuizing op z’n vroegst 4 weken van tevoren en uiterlijk 5 dagen na de verhuizing zelf doorgeven. En mag je niet zomaar de verhuizing van iemand anders doorgeven. Waar komen die regels vandaan? Esmee: “De BRP schrijft die regels aan ons als gemeente voor. In de praktijk zijn die regels soms heel lastig. Zo gaan mensen vaak eerst verbouwen voor ze daadwerkelijk ergens gaan wonen. Dan geldt de eerste dag dat je er woont als verhuisdatum, niet de dag waarop je de sleutel krijgt en begint met verbouwen. Dat kan soms lastig zijn. Bijvoorbeeld met het aanvragen van toeslagen of het ontvangen van post. Hoe erg we dat ook begrijpen, wij kunnen niet anders dan de wet ons voorschrijft. Die wet is er ook met een goede reden. We willen voorkomen dat iemand tegen zijn of haar wil in wordt uitgeschreven van een adres. En allerlei andere instanties gebruiken de gegevens uit de BRP ook. Denk maar aan de Belastingdienst, zorgverzekeringen, pensioenfondsen, etc. We zorgen dat de gegevens kloppen om beide partijen te beschermen, zowel de inwoner als de instantie.”

Sherlock Holmes 

Voor een verhuizing vanuit het buitenland zijn er twee situaties mogelijk: iemand heeft al eens in Nederland gewoond of nog nooit. In dat eerste geval, spreken we van een ‘herinschrijving’. Welke extra stappen moeten jullie bij een verhuizing vanuit het buitenland doen? Karin: “Een aantal dingen blijven hetzelfde. Zoals het controleren van de identiteit en het huur- of koopcontract. Maar bij dit soort verhuizingen moeten we ook allerlei buitenlandse documenten, oftewel ‘aktes’ controleren. Bijvoorbeeld als iemand in het buitenland is getrouwd of kinderen heeft gekregen. Die informatie komt namelijk ook in de BRP te staan. Daarvoor moeten we eerst controleren of de buitenlandse akte aan de wettelijke eisen voldoet. Dat is heel belangrijk, want of je bijvoorbeeld getrouwd bent, maakt ook weer veel uit voor inkomsten en belastingen. Als ik twijfel, stuur ik de akte door naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Door al dat speurwerk voel ik me soms net Sherlock Holmes. Dat geeft mijn werk de uitdaging die ik zoek!”

Theorie en praktijk in één

Om dit werk te kunnen doen, krijg je als nieuwe medewerker een opleiding. Maar moet je hier ook een bepaalde achtergrond voor hebben? Esmee: “Als je je alleen bezighoudt met binnenlandse aangiftes zoals ik, heb je geen specifieke achtergrond nodig. Je krijgt dan wel een opleiding Burgerzaken. Die bestaat uit verschillende modules die je stap voor stap doorloopt. Je begint met de dingen die je het meest nodig hebt zoals paspoorten en rijbewijzen. En je gaat ook meteen aan het werk om de theorie toe te passen. Zo kun je ook leren van je collega’s. Voor de buitenlandse verhuizingen heb je wel een juridische achtergrond nodig. Daarbij krijg je namelijk te maken met internationale wetgeving. Ten slotte krijgen we allemaal een integriteitstraining. Dat is ook logisch, omdat we ons er allemaal bewust van moeten zijn dat we werken met hele gevoelige gegevens.”    

Het geluk zit ‘m in de kleine dingen

Mensen willen helpen, dat staat centraal bij Burgerzaken. Toch heeft iedereen nét een andere reden om dit werk te doen. Wat is jullie reden? Karin: “De dankbaarheid die je van mensen krijgt is heel bijzonder. Zo had ik een keer een mevrouw van buitenlandse afkomst die bang was dat ze het land uit moest. Ze bleek recht te hebben op de Nederlandse identiteit. Dat hebben we toen voor haar geregeld. ‘Naturalisatie’ noemen we dat. Toen we het nieuws brachten, moest ze huilen van opluchting. Ze is zonder te overdrijven vier keer gebak komen langsbrengen. Dat zal ik nooit vergeten!” 

Esmee: “Bij mij zijn het meer de kleine dingen. Bijvoorbeeld een oude meneer die er digitaal niet uitkomt. Als ik zo iemand aan de telefoon kan begeleiden en daarna een telefoontje krijg dat het gelukt is, geeft me dat een goed gevoel. Of als ik een jongen die net zijn rijbewijs heeft gehaald, kan bellen dat hij zijn allereerste rijbewijs eerder kan afhalen dan gedacht. Het is cliché maar waar: geluk zit ‘m vaak in de kleine dingen.” 

Heb jij interesse in dit werk?

Help jij graag mensen? Ben je heel nauwkeurig? En sta je open voor een nieuwe baan? Neem dan contact op met Lilian Cremers, coördinator burgerzaken 

 

*De namen Esmee en Karin zijn fictief. Onze collega’s blijven liever anoniem omdat zij elke dag met hele gevoelige persoonsgegevens werken.